آشنایی با چشمه آبگرم

چشمه آب گرم چیست؟

چشمه آب گرم یا برکه‌ای با آب جوشان و داغ که حرارت آب آن توسط انرژی زمین‌گرمایی ایجاد می‌شود در نقاط مختلف زمین وجود دارد. چشمه آبگرم یا چشمه گرمابی دارای حرارتی بالاتر از دمای بدن انسان و دمای محیط یعنی دمایی بیش از 37.5 درجه است.

چشمه مکانی است که به صورت دائمی آب از درون زمین به سطح زمین رسیده و اصطلاحاً آب جوشان از زمین خارج می‌شود. چشمه آب گرم نیز به مکانی گفته می‌شود که آب داغ از درون زمین با تداوم خارج می‌شود.

تعاریف گوناگونی برای چشمه آب گرم وجود دارد. چشمه آبگرم بیشتر در مناطق آتش‌فشانی پدید می‌آید. زمانی که آب چشمه‌ای توسط انرژی زمین‌گرمایی داغ شود. به طور میانگین سالانه دمای آن حدود5-6 درجه سانتی گراد از هوای محیط بیشتر باشد با چشمه آبگرم روبرو هستیم.

تاریخچه آب‌درمانی

سال‌ها قبل از میلاد مسیح نیز خواص درمانی چشمه‌های آب گرم کشف‌شده بوده است. فلاسفه یونانی که پیش از میلاد می‌زیستند درباره آب‌درمانی نوشته‌اند. از فلاسفه متأخرتر که در ایران به موضوع آب‌درمانی اشاره‌کرده‌اند می‌توان ابن‌سینا را نام برد. اعتقاد به خواص درمانی چشمه‌های آبگرم در ابتدا همراه با خرافات بود. با گسترش علم به مرور خواص واقعی این چشمه‌ها اثبات شد. اولین بار با مطالعات دانشمندان در بریتانیا اثر درمانی چشمه آب گرم روشن شد.

کاربردهای چشمه آب گرم

آب‌های چشمه آب گرم (که مواد معدنی در آن حل‌شده است) یا همان آب‌معدنی به دو دلیل دمای زیاد و ترکیبات شیمیایی در امور مختلف کاربرد دارند.

کاربرد چشمه آب گرم در کشاورزی

از آب‌معدنی چشمه‌های آب گرم در تولید گیاهان گلخانه‌ای استفاده می‌شود. آب چشمه به علت وجود انواع گازها دارای خواصی برای پرورش گیاه است.

کاربرد چشمه آب گرم در صنایع غذایی

از آب‌معدنی چشمه‌های آب گرم در صنایع غذایی استفاده می‌شود. استخراج گاز دی‌اکسید کربن با استفاده از آب‌معدنی انجام می‌شود.

کاربرد چشمه آب گرم و استفاده‌های درمانی

چرا چشمه آب گرم خواص درمانی دارد؟ آب گرم خاصیت حلالیت دارد. یعنی همان‌طور که نمک و شکر در آب داغ به‌راحتی حل می‌شود، املاح معدنی نیز در آب چشمه آب گرم به‌راحتی حل می‌شوند. اگر این املاح دارای خواص درمانی باشند آب خاصیت درمانگر به خود می‌گیرد. با توجه به منطقه جغرافیایی چشمه و ساختار زمین‌شناسی آن سرزمین املاح متفاوتی در آب چشمه حل‌شده و خواص متفاوتی در آب چشمه بروز پیدا می‌کند.

یکی دیگر از چشمه های آبگرم سرعین آبگرم ساری سو است.

از خواص درمانی چشمه‌های آب گرم می‌توان به تحریک بدن و فعالیت بیشتر در بدن انسان اشاره کرد. بهبود بیماری‌های تنفسی، روماتیسم و تورم موضعی دیگر خواص آن است. وجود یون‌های کلسیم و رادیوم در آب‌معدنی چشمه آب گرم درمان بیماری‌های مختلف تأثیرگذار است. تمدد اعصاب، آرامش، تعادل در فشارخون، تسکین درد مفاصل و درمان دردهای کلیه نیز از دیگر خواص درمانی آب‌معدنی چشمه‌های آب گرم است.

بزرگ‌ترین چشمه آب گرم جهان

چشمه آب گرم فرایینگ پن (ماهیتابه داغ) نیوزیلند

چشمه‌های آب گرم اکثراً در مناطق آتش‌فشانی دیده می‌شوند. به نظر دانشمندان پس از فوران آتش‌فشانی در سال ۱۹۱۷ در نیوزلند بزرگ‌ترین چشمه آب گرم شکل‌گرفته است.

قطر چشمه فرایینگ پن ۳۸۰۰۰ مترمربع و دمای آن ۶۰ درجه سانتی پایه است. هر ساله گردشگران بسیاری برای دیدن این چشمه به نیوزلند سفر می‌کنند.

چشمه ماهیتابه داغ خواص درمانی دارد. آب معدنی آن موردتوجه گردشگران قرار گرفته است. حرارت آب این چشمه زیاد است. به علت بخار آب داغ در سطح چشمه آب گرم، اطراف چشمه دیده نمی‌شود. این چشمه در دریاچه فرایینگ پن واقع شده است.

چشمه‌های آب گرم در ایران

بیش از 370 دهنه چشمه آب گرم در ایران وجود دارد. بیشترین میزان این چشمه‌ها در محدوده آذربایجان است.

استان اردبیل به تنهای 118 دهنه چشمه آب‌معدنی دارد. سرعین پرآب‌ترین این چشمه‌ها را در خود جای‌داده است.

پرآب‌ترین چشمه آب گرم در ایران : چشمه آب‌گرم‌کن گاومیش گلی سرعین (اردبیل).

داغ‌ترین چشمه آبگرم ایران و دومین چشمه آبگرم جهان: چشمه آبگرم قینرجه.

مرتفع‌ترین چشمه آب گرم ایران است: چشمه شابیل لاهرود (اردبیل) در ارتفاع 2700 متری زمین.

چشمه آب‌گرم‌ در اردبیل. بیشتر از ۱۰۰ دهنه چشمه در این منطقه وجود دارد.

بیشترین چشمه آب‌گرم‌ ایران در این استان قرار دارد.

درباره آبگرم سبلان بیشتر بدانیم.

منابع

درمان با آب‌های معدنی تألیف تورج مهدیزاده – مریم پنجعلی اصل.